کیارستمی ماندگار شد و مخالفانش از یاد رفتند
تاریخ انتشار: ۱۷ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۸۵۳۵۲
عصر ایران؛ نوشین مجلسی - در خبرها آمده بود که مجلۀ سینمایی معتبر "سایت اند ساوند" فهرست جدیدی از برترین کارگردانان تاریخ سینما منتشر کرده و عباس کیارستمی در رتبۀ بیستوپنجم این فهرست و بالاتر از کارگردانان بزرگی چون چارلی چاپلین، روسلینی، آنتونیونی، بونوئل و فریتز لانگ قرار گرفته است.
ژان لوک گدار که در این فهرست در رتبۀ پنجمین کارگردان برتر تاریخ سینما جای گرفته، دربارۀ کیارستمی گفته است که او دو سه حرف تازه به الفبای سینما اضافه کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بر اساس توصیف گدار، باید گفت هر کارگردانی مثل یک شاعر یا نویسنده است که با استفاده از حروف الفبا بهترین ابیات و جملات را خلق میکند و خلقی شیفتۀ شعر یا داستانش میشوند؛ اما کیارستمی سوای اینکه اشعار خوبی سرود و کتابهایی خواندنی نوشت، الفبای نوشتن را هم توسعه داد.
اما از این تعریفهای فینفسه مهم اگر بگذریم، انتخاب کیارستمی به عنوان بیستوپنجمین کارگردان ممتاز تاریخ سینما از این حیث هم شگفتآور است که الآن سالانه بین 15 هزار تا 30 هزار فیلم سینمایی در جهان ساخته میشود. بنابراین در یکصد و اندی سال اخیر، خدا میداند چقدر فیلم سینمایی ساخته شده است!
سرآمد شدن در میان این همه فیلمساز در تاریخ سینما، کار سترگی است که کیارستمی با فکر و نگاه حقیقتا هنری خودش از عهدۀ آن برآمده است. او برخلاف کوروساوا نمیتوانست انبوهی از سیاهیلشکرها را هدایت کند. برخلاف استنلی کوبریک نمیتوانست راجع به فضا یا اسپارتاکوس فیلم بسازد. در ساختن فیلمهای اکشن هم تبحری نداشت. نیز در ژانر وحشت؛ برخلاف هیچکاک.
کیارستمی امکانات مختصری داشت و گروهی کوچک و جمع و جور، با چند نابازیگر. آنچه او را کیارستمی کرد، فکرش بود و نگاه هنری و متفاوتش. او جهان را از منظر خاص خودش میدید و فیلمهایش را نیز از همین منظر ساخت.
به همین دلیل فیلمهای او فروش سرسامآوری نداشتند ولی در عوض آدم تربیت میکردند! در ایران پس از انقلاب، دو فیلمساز چنان برجسته بودهاند که موجی از فیلمسازان شبیه خودشان پدید آوردند. اولی کیارستمی بود و دومی فرهادی.
محسن مخملباف که روزگاری منتقد کیارستمی بود، بعدها در فیلمسازی تا حد زیادی مقلد او شد. فرزندانش نیز فیلمهای کیارستمیوار ساختند. جعفر پناهی از زیر شنل کیارستمی بیرون آمد و محمدعلی طالبی و بهمن قبادی و بسی کسان دیگر.
کیارستمی، به معنای دقیق کلمه، بر غنای "فرهنگ ایرانی" افزود. آثار او، چه فیلمهایش چه عکسهایش، چیزی به فرهنگ ایران اضافه کرد. چیزی در خور و زیبا و تاملبرانگیز.
دقیقا زمانی که او مشغول غنا بخشیدن به فرهنگ این سرزمین بود، عدهای به او ایراد میگرفتند که چرا دربارۀ موضوعات مورد علاقۀ ما فیلم نمیسازی یا چرا در فیلمهایت اثری و خبری از نگاه مطلوب ما نیست؟
در حالی که این افراد خودشان دوربینبهدست بودند و از امکانات کافی هم برخوردار بودند که هر چه دلشان میخواهد و هر طور که خوش دارند، بسازند. ولی خلق و خوی انحصارطلبانۀ این جماعت، آزارشان میداد که یکی متفاوت از آنها باشد.
کیارستمی را متهم میکردند که تصویر سیاهی از ایران ترسیم میکنی تا در جشنوارههای غربی جایزه بگیری. منظورشان از تصویر سیاه، لوکیشنهای روستایی بود. انگار که روستاهای این کشور باید فضایی شبیه لندن و پاریس داشته باشند.
روستا، شهر نیست و امکانات کمی دارد. کیارستمی سه فیلم مهمش را در فضاهای روستایی ساخت. اگر آن فضاها بدوی و عاری از امکانات به نظر میرسید، تقصیری متوجه کیارستمی نبود. مشکل، فقدان پیشرفت و توسعه بود.
وانگهی، در سال 1370 که کیارستمی در یکی از روستاهای مازندران مشغول ساخت فیلم "زندگی و دیگر هیچ" بود، چطور میتوانست روستایی آباد و پررونق را در منطقهای زلزلهزده نشان دهد. او حتی اگر الآن هم زنده بود و تصمیم میگرفت در خرمشهر فیلمی بسازد، چطور میتوانست شهری آباد و پیشرفته را نشان دهد؟
خرمشهر، شهر مطلوب حاتمیکیاها و فراستیها است که خودشان را "اهل جنگ" میدانند. اما عقبماندگی و فقدان امکانات در این شهر بیداد میکند چراکه پول نفت صرف توسعۀ تهران شده است. اگر کسی همین الآن در فیلم خودش خرمشهر را چنان که هست، نشان دهد، احتمالا عدهای او را متهم میکنند به سیاهنمایی. ولی در واقع خود این عده را باید متهم کرد به سفیدنمایی.
و یا به کیارستمی ایراد میگرفتند چرا آدمهای فیلمهایت روستایی و بدویاند. ولی بعدها که با آدمهای شهری و پیچیدۀ فیلمهای فرهادی مواجه شدند، به فرهادی ایراد گرفتند که چرا آدمهای فیلمهایت همیشه چیزی برای پنهان کردند و صاف و شفاف نیستند!
در بین منتقدین سینما، پس از موفقیت فیلم "زندگی و دیگر هیچ"، جواد طوسی نوشت کیارستمی مثل وودی آلن فیلم "پول را بردار و فرار کن" است که برای فرار از زندان، با صابون کلت ساخت ولی وقتی به حیاط زندان رسید، باران گرفت و کلتش کف کرد!
شاهرخ دلکو هم مدعی شد کیارستمی در فیلمش انبوهی از خطاهای تکنیکی داشته و به همین دلیل فیلمش به حدی نرسیده که محتوایش نقد شود.
مرتضی آوینی هم نقدی نوشت با تیتر "زندگی سگی و دیگر هیچ"؛ و در نقدش ازدواج آن دختر و پسر جوان در روزهای پس از زلزله را کاری شهوانی و حیوانی قلمداد کرد و ضمنا کیارستمی را متهم ساخت در فیلمش، زلزلۀ رودبار و منجیل را عذابی میداند که بابت انقلاب اسلامی گریبانگیر مردم این دو شهر شده است؛ و به او یادآوری کرد این مردم قم و تبریز و تهران بودند که انقلاب کردند نه مردم رشت و منجیل و رودبار!
البته هر منتقدی حق دارد نقدش را بنویسد؛ ولی امروز که بیش از سی سال از آن ایام میگذرد، داوری تاریخ پیش روی ماست: کیارستمی در بین حداقل پنجاه هزار فیلمساز در تاریخ سینما، به عنوان بیستوپنجمین فیلمساز برتر انتخاب میشود در حالی که نقدهای منتقدین افراطی او، که اکثرا نقدشان "نقد سینمایی" نبود، به کلی فراموش شده است.
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۸۵۳۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیا سلبریتیها جای کسی را در تئاتر تنگ کردهاند؟
حضور بازیگران سینما و تلویزیون، روی صحنه تئاتر، طی سالهای اخیر، با موجی از واکنشهای متفاوت مواجه بوده است. عدهای این حضور را غنیمت شمرده و آن را به نفع مصادیقی، چون جریان اقتصادی تئاتر نسبت دادند و در مقابل، برخی این حضور را ناامن دانسته و ساحت نمایش و صحنه را مبرا از آن رخدادهایی که مقابل دوربین سینما و تلویزیون میگذرد، میدانند.
خاک صحنه دامنگیر است
این تقابل طی سالیان اخیر، همواره به محلی در جهت مناقشه دو گروه تبدیل شده است، اما کفه قضاوت همواره به نفع موافقان این حضور، سنگینی کرده است علیالخصوص آنکه طی ماههای اخیر، اخباری مبنی بر حضور اینفلوئنسرها روی صحنه نمایش حسابی خبرساز شده بود. در چنین شرایطی استدلال موافقان حضور بازیگران سینما و تلویزیون در تئاتر این بود که در این زمینه، آیا حضور بازیگر حرفهای موجه است یا حضور اینفلوئنسرها؟
بسیاری از بازیگرانی که امروز به ستارههای دنیای سینما، شبکه نمایش خانگی و تلویزیون تبدیل شدهاند، از تئاتر شروع کردهاند و خاستگاه تئاتری دارنددر حال حاضر بازیگرانی، چون فرهاد آئیش، صابر ابر، بهرام افشاری، نادر فلاح، بهنام تشکر، کوروش سلیمانی، رامین ناصرنصیر، امیرحسین فتحی، نورا هاشمی، صدف اسپهبدی، محمد نادری نمایشهایی را به روی صحنه دارند؛ حضور بازیگران شناختهشده دیگر به پای ثابت تقویم سالیانه کشور تبدیل شده بهگونهای که در هر برهه زمانی در طول سال، بازیگران چهرهای را یافت میکنیم که نمایشهایی را به روی صحنه دارند.
لازم است به این نکته مهم اشاره کنیم که بسیاری از بازیگرانی که امروز به ستارههای دنیای سینما، شبکه نمایش خانگی و تلویزیون تبدیل شدهاند، از تئاتر شروع کردهاند و خاستگاه تئاتری دارند و اکنون که پس از مدتی، دوباره به صحنه تئاتر بازگشتهاند، نمیتوان این ایراد را بر آنها وارد دانست که چرا خود را به هنر نمایش سنجاق میکنند. خاک صحنه دامنگیر است و اگر باید انتقادی را به این دسته از بازیگران وارد دانست، باید عنوان کرد که چرا در طول این مدت، در عرصه نمایش کمکاری داشتهاند.
فارغ از این اتفاق، اگر بازیگری، خاستگاه تئاتری نداشته باشد و حالا به هر دلیلی درصدد تجربهاندوزی در این عرصه است، چرا باید جلوی این حضور را گرفت؟ نخست آنکه تمرینات منحصر تئاتر سبب کسب مهارتهای نوین و متفاوتی در آن بازیگر میشود که در ادامه مسیر بازیگری او تاثیرات مثبتی به همراه خواهد داشت.
چندین نمایش وجود دارند که از هیچ بازیگر چهرهای استفاده نکرده و بنابراین فضا برای کسانی که منحصرا فعالیت خود را در تئاتر دنبال میکنند به راحتی فراهم استثانیا سبب رونق اقتصادی تئاتر میشود که در تمام این سالها بهعنوان پاشنه آشیل نمایش مطرح بوده و ناملایمات بسیاری را در این هنر اصیل رقم زده است. ثالثا، هر نمایشی، نویسنده، کارگردان و تهیهکننده دارد. با توجه به حساسیتهای بالایی که در این زمینه وجود دارد و البته وسواسی که به ویژه در نگاه کارگردان موجود است، نمیتوان اینگونه اندیشید که یک بازیگر با هر قابلیتی که داشت، میتواند به روی صحنه رفته و اساسا شایستگی چنین حضوری را ندارد چرا که تمام این موارد، از فیلتر کارگردان و دیگر صاحبان نمایش عبور کرده و چیزی به دلخواه بازیگر رقم نمیخورد.
فارغ از تمامی این موارد، هماکنون چندین نمایش وجود دارند که از هیچ بازیگر چهرهای استفاده نکرده و بنابراین فضا برای کسانی که منحصرا فعالیت خود را در تئاتر دنبال میکنند به راحتی فراهم است و اینکه برخی عنوان میکنند حضور سلبریتیها، محدود شدن فضای کاری هنرمندان عرصه تئاتر را تشدید میکند، منطق درستی نداشته و نمیتوان بر آن تکیه کرد.
«حضور سلبریتیها در عرصه تئاتر تاکنون منتج به اتفاقهای خوبی شده که مهمترین آن، فروش بالای آن آثار بوده که اقتصاد این هنر را در طول سال با افزایش قابلتوجهی همراه کرده و سبب میشود تا سانسهای برخی از این نمایشها تا روزهای متوالی رزرو شده و سالنها پر شوند»
هنر تئاتر در کشور، نسبت به سینما و شبکه نمایش خانگی، از برخی محدودیتهای بعضا تاریخی رنج میبرد. در طول این سالها تلاشهای بسیاری صورت گرفته تا بسیاری از این محدودیتها مرتفع شود. رویکردی که قطعا با استقبال دوستداران و دلسوزان این هنر همراه است بنابراین نباید با ایراداتی از این دست، زمینه فعالیت در این عرصه را محدود کرد و مخاطب را نسبت به این هنر، دلسرد کرد. حداقل امروز که هنر نمایش، تلالویی ویژه در حیات پساکرونایی خود دارد، باید با همبستگی و دلسوزی، زمینه اعتلای بیشتر هنر تئاتر در کشور را رقم زد و موانع پیشرو را عقلانی و حسابشده مرتفع کرد.
منبع: ایرنا
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی